Τα προβλήματα που δημιούργησε η αργία οδηγούν σε ανακεφαλαιοποίηση και αναδιάρθρωση με διάσπαση και εκκαθάριση των μη βιώσιμων ιδρυμάτων. Ποιες είναι οι πρώτες κινήσεις που θα γίνουν;
Ιδιαίτερα ανήσυχα συνεχίζουν να είναι τα τραπεζικά στελέχη, παρά την διαφαινόμενη συμφωνία και το νέο μνημόνιο, όπως προκύπτει από τις δηλώσεις τους, καθώς η τραπεζική αργία που μετρά πλέον τρεις εβδομάδες, σε συνδυασμό με τα προβλήματα που είχαν δημιουργηθεί το πεντάμηνο της μετεκλογικής απραξίας, όπως η σημαντική μείωση των καταθέσεων, η αύξηση του κόστους του χρήματος μέσω ELA και η ραγδαία αύξηση των κόκκινων δανείων, δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα που δυναμιτίζει το μέλλον των ελληνικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.
«Από την ημέρα που προκηρύχθηκε το δημοψήφισμα έως χθες Παρασκευή στις ελληνικές τράπεζες δεν πληρώθηκαν δόσεις δανείων περίπου 8 δισ ευρώ (retail και επιχειρηματικά). Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι μόλις ανοίξουν οι τράπεζες δεν θα πληρωθεί ένα σημαντικό μέρος αυτών». Η επισήμανση αυτή γίνεται προς τα «Π» από κορυφαίο Έλληνα τραπεζίτη ο οποίος έχει απόλυτη γνώση των προβλημάτων που έχουν προκύψει από την μη λειτουργία των τραπεζών εδώ και τρεις εβδομάδες παραπέμποντας για μια πρώτη γεύση για αυτά που έρχονται στην ανάλυση της Morgan Stanley που δημοσιοποιήθηκε την περασμένη Τετάρτη και η οποία εκτιμά ότι οι κεφαλαιακές ανάγκες των τεσσάρων τραπεζών ανέρχονται στα 19 δισ. ευρώ.
Το βέβαιο είναι ότι σύμφωνα με τις οδηγίες της ΕΚΤ θα ακολουθηθεί το μοντέλο του 2012 δηλαδή κεφαλαιακή ενίσχυση των βιώσιμων τραπεζών και διάσπαση-εκκαθάριση των μη βιώσιμων. Με αυτόν τον τρόπο μπαίνει τέλος στη μεγάλη ανησυχία για ένα γενικευμένο οριζόντιο «κούρεμα» όλων των καταθέσεων, νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Πάντως σε κάθε περίπτωση οι εξελίξεις στις τράπεζες αναμένεται να είναι ραγδαίες. Για να αποκατασταθεί η φήμη των Ελληνικών τραπεζών θα πρέπει πρώτα οι πολίτες να είναι σίγουροι ότι δεν θα γίνει κούρεμα καταθέσεων κάτι που όπως όλα δείχνουν φαίνεται να αποφεύγεται. Όμως οι ημέρες που ήταν κλειστές δημιούργησαν μείζονος σημασίας προβλήματα μεταξύ αυτών και η μη αποπληρωμή των δόσεων των δανείων.
Αξιολόγηση
Οι τράπεζες, κατά πάσα πιθανότητα, θα περιμένουν την ΕΚΤ η οποία σε συνεργασία με τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό, μετά το καλοκαίρι θα προχωρήσει στην αξιολόγηση της κατάστασης τους, μέσω stress test, και με βάση τα ευρήματα θα καθορίσουν τις κεφαλαιακές ανάγκες της κάθε μίας. Στην συνέχεια σε συνεργασία με τις διοικήσεις τους θα συζητηθούν οι δυνατότητες κάλυψης μέρος των αναγκών από εσωτερικές ενέργειες (πωλήσεις θυγατρικών, μείωση δαπανών, αποχώρηση από αγορές του εξωτερικού κ.ά.), και το υπόλοιπο των κεφαλαιακών αναγκών θα πρέπει να καλυφθεί από ιδιώτες μετόχους.
Όμως στέλεχος μεγάλης συστημικής εξηγεί ότι «οι φήμες που θα κατακλύσουν την αγορά θα είναι ραγδαίες εάν κάποια τράπεζα χρειαστεί άμεσα ανακεφαλαιοποιηση. Ποιος μπορεί να περιμένει έως τον Σεπτέμβριο Οκτώβριο την ΕΚΤ, όταν σε λίγες εβδομάδες θα έχει διαπιστωθεί το μέγεθος της ζημιάς; Ότι είναι να γίνει πρέπει να γίνει άμεσα». Σε κάθε περίπτωση αν οι τράπεζες δεν τα καταφέρουν να προσελκύσουν ιδιωτικά κεφάλαια, τότε θα ενεργοποιηθεί το bail in, και όσες κριθούν βιώσιμες (δηλαδή εμφανίζουν θετικά κεφάλαια μετά το bail in) θα ανακεφαλαιοποιηθούν από το πακέτο των 25 δισ. ευρώ. Αντίθετα, όσες δεν κριθούν βιώσιμες θα διασπαστούν, με το κακό κομμάτι να περνά σε εκκαθάριση και το καλό (οι καταθέσεις και τα εξυπηρετούμενα δάνεια) να μεταφέρονται σε άλλη τράπεζα.
Στην περίπτωση που οι τράπεζες ανακεφαλαιοποιηθούν αποκλειστικά από τον δημόσιο τομέα, ο σχεδιασμός προβλέπει την επιστροφή των τραπεζών σε ιδιωτικά χέρια μόλις το επιτρέψουν οι συνθήκες. Παράλληλα, στο πλαίσιο της συμφωνίας επιβάλλεται ο αποκλεισμός κάθε κυβερνητικής εμπλοκής στη διοίκηση και διαχείριση των τραπεζών. Πάντως τις τελευταίες ημέρες υπάρχει έντονη φημολογία περί κάποιων συγχωνεύσεων μεταξύ των τεσσάρων συστημικών τραπεζών -Εθνική Τράπεζα, Τράπεζα Πειραιώς, Alpha Bank και Eurobank. Σε κάθε περίπτωση, είτε συγχωνευθούν είτε όχι, θα υποχρεωθούν σε νέο κύμα συρρίκνωσης με κλείσιμο καταστημάτων και προσωπικού.
Για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών η νέα συμφωνία προβλέπει τη διάθεση πόρων έως 25 δισ. ευρώ και την ενσωμάτωση στην εθνική νομοθεσία της κοινοτικής οδηγίας του 2014 για την εξυγίανση τραπεζών. Βέβαια ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσιπρας εκτίμησε το ύψος της ανακεφαλαιοποιησης μεταξύ 10 και 15 δισ ευρώ. Η νέα οδηγία προβλέπει ότι το 8% των αναγκών μιας τράπεζας θα πρέπει να καλυφθεί (bail in) από το παθητικό (δηλαδή, τις υποχρεώσεις της τράπεζας), κατά προτεραιότητα από τους μετόχους, τους κατόχους ομολόγων μειωμένης εξασφάλισης, και, αν αυτό δεν επαρκεί, θα πρέπει να επιβαρυνθούν οι κάτοχοι κύριων ομολόγων, καθώς και οι καταθέτες που δεν καλύπτονται από την εγγύηση των 100.000 ευρώ. Η οδηγία εισάγει το bail in, αλλά ταυτόχρονα ισχυροποιεί το πλαίσιο προστασίας για τις «εγγυημένες καταθέσεις», δηλαδή καλύπτει καταθέσεις μέχρι 100.000 ευρώ ανά συνδικαιούχο καταθέτη – ανά πιστωτικό ίδρυμα, που καλύπτει τη συντριπτική πλειοψηφία των νοικοκυριών.
Επιτελικά στελέχη τραπεζών εκτιμούν ότι δεν θα τεθεί ζήτημα «κουρέματος» καταθέσεων ούτε για τους λογαριασμούς άνω των 100.000 ευρώ. Αν και δεν μπορεί να αποκλειστεί κάτι τέτοιο, σημειώνουν, με τα μέχρι στιγμής δεδομένα δεν αποτελεί το πιθανότερο ενδεχόμενο. Η Fitch σε ανάλυσή της σημειώνει ότι η ενσωμάτωση της οδηγίας για την εξυγίανση τραπεζών (Bank Recovery and Resolution Directive-BRRD) φανερώνει την πρόθεση ότι η αναδιάρθρωση-εξυγίανση τραπεζών θα γίνει με το bail in των μη εξασφαλισμένων ομολόγων.
Από την εφημερίδα “ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ”
