Tον τελευταίο καιρό πολλοί από εμάς δυστυχώς αναγκαστήκαμε και αλλάξαμε πολλές από τις συνήθειές μας.
Όπως αναφέρει το kozan.gr, η παραμονή στο σπίτι μας έκανε να παρατηρήσουμε πράγματα που στην καθημερινότητά μας τα αγνοούσαμε γύρω μας. Επίσης λόγω και του καλού καιρού πολλοί περνάμε αρκετές ώρες στα μπαλκόνια μας. Ευκαιρία να κοιτάξουμε ψηλά, να χαρούμε το νυχτερινό ουρανό και να ταξιδέψουμε με το μυαλό μας σε μακρινούς κόσμους.
Η Αφροδίτη (ή αλλιώς ο Αποσπερίτης) αυτόν τον καιρό μας συντροφεύει υπέρλαμπρη αμέσως μετά τη δύση του Ήλιου στον δυτικό ουρανό και είναι αδύνατο να μην την παρατηρήσει κανείς.
Πολλοί έμειναν έκπληκτοι έκπληκτοι για τα παράξενα φώτα τις προηγούμενες μέρες στον ουρανό, κάτι σαν λαμπάκια να κινούνται, να αναβοσβήνουν.
Στην πραγματικότητα, τα φώτα αυτά όντως υπάρχουν, για λίγο καιρό ακόμα θα είναι ορατά και δεν είναι τα μόνα που φαίνονται στο νυχτερινό ουρανό.
Τις τελευταίες δεκαετίες ο άνθρωπος κατάφερε να ξεφύγει από τη βαρύτητα της Γης και να ταξιδέψει στο διάστημα. Ταυτόχρονα έθεσε σε τροχιά γύρω από τη Γη αρκετούς δορυφόρους για τηλεπικοινωνιακούς, μετεωρολογικούς, κατασκοπευτικούς, ερευνητικούς κ.α. σκοπούς όπως επίσης και το Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) που είναι επανδρωμένος. Όλοι αυτοί οι δορυφόροι καθώς περιφέρονται γύρω από τη Γη τυχαίνει να βρίσκονται κάποιες φορές στην κατάλληλη θέση την κατάλληλη στιγμή και έτσι λίγες ώρες μετά τη δύση του Ηλίου και λίγες ώρες πριν την ανατολή του, τα φωτοβολταϊκά τους πάνελ και οι μεταλλικές τους επιφάνειες αντανακλούν το φως του Ήλιου και γίνονται ορατά από την επιφάνεια της Γης για μερικά δευτερόλεπτα ως φωτεινές πηγές που κινούνται στον ουρανό.
Το 2015 η εταιρία SpaceX του Elon Musk έκανε ένα μεγάλο βήμα στις αποστολές δορυφόρων . Ξεκίνησε ένα πρόγραμμα δημιουργίας ενός δορυφορικού δικτύου γύρω από τη Γη με σκοπό την ανάπτυξη ενός πολύ ταχύτερου και με παγκόσμια κάλυψη δικτύου ίντερνετ. Τον Μάιο του 2019 εκτόξευσε την πρώτη αποστολή του Starlink όπου 60 δορυφόροι τέθηκαν ταυτόχρονα σε τροχιά με μια μόνο εκτόξευση. Οι δορυφόροι αυτοί εκτελώντας διαδοχικές ελλειπτικές τροχιές γύρω από τη Γη κινούνταν ο ένας πίσω από τον άλλο σχηματίζοντας μια σειρά από φωτεινά αντικείμενα στον ουρανό, λόγω του ηλιακού φωτός που ανακλώνταν πάνω τους. Με την πάροδο των ημερών οι τροχιές τους απομακρύνονταν από τη Γη και η μεταξύ τους απόσταση όλο και μεγάλωνε, μέχρι να καταλάβουν τις τελικές τους θέσεις σε ύψος περίπου 550 km από το έδαφος, απόσταση που αυτοίδεν είναι πλέον ορατοί. Συνέχισαν μέχρι και σήμερα παρόμοιες αποστολές μια το Νοέμβριο του 2019, δυο τον Ιανουάριο του 2020, μια το Φεβρουάριο του 2020 και μια τον Μάρτιο του 2020. Μέχρι στιγμής το δίκτυο αποτελείται από 362 δορυφόρους σε τροχιά.
Σκοπός του προγράμματος είναι να τεθούν σε τροχιά μέχρι το 2022, 1581 δορυφόροι και μέχρι το 2027, γύρω στους 12000! Οι τροχιές τους είναι σε σχετικά χαμηλά έως μεσαία ύψη σε σχέση με άλλους δορυφόρους (340-550 km).
Αν και η παρατήρηση ενός δορυφόρου με γυμνό μάτι είναι κάτι που μαγεύει κάποιον και πολλές φορές περιμένουμε να δούμε τη διέλευση του ISS με ανυπομονησία, η περίπτωση ενός τόσου μεγάλου αριθμού δορυφόρων, αλλάζει κάπως τα δεδομένα. Η Διεθνής Αστρονομική Ένωση (IAU) εξέφρασε την ανησυχία της μέσω της UNESCO για την αλλοίωση της παγκόσμιας φυσικής κληρονομιάς. Αν και ακόμα μελετάται κατά πόσο θα είναι ορατοί οι δορυφόροι στις τελικές τους θέσεις από τη Γη με γυμνό μάτι, γίνονται μελέτες κατά πόσο οι φωτορύπανση που προκαλούν οι δορυφόροι θα μπορούν να επηρεάσουν τη λειτουργία μεγάλων αστεροσκοπείων , μέσω προσομοιώσεων δεδομένων που γίνονται από μεγάλους φορείς όπως το Αστεροσκοπείο Vera C. Rubin, το Πανεπιστήμιο του Michigan, CAHA, ESO και ESA. Η τελική απάντηση σ’ αυτό το ερώτημα δεν έχει ακόμα δοθεί. Αν και ο ίδιος ο Elon Musk διαβεβαίωσε πως έχει γίνει τροποποίηση των υλικών κατασκευής των δορυφόρων ώστε να μειωθεί η ανακλαστικότητά τους, έχουν γίνει αλλαγές στις τροχιές και στην κλίση των δορυφόρων ώστε να ελαχιστοποιηθεί το φαινόμενο, βαδίζουμε σε θολά νερά καθώς για το συγκεκριμένο θέμα δεν υπάρχει και κάποιο νομοθετικό πλαίσιο.
Κοιτάζοντας λοιπόν στον ουρανό, αν παρατηρήσουμε κάτι περίεργο και ανεξήγητο, δεν είναι τίποτα άλλο από ανακλάσεις του ηλιακού φωτός πάνω στα πάνελ αυτών των δορυφόρων. Δεν πρέπει να μας τρομάζει, ούτε να μας παραξενεύει. Ας απολαύσουμε πράγματα γύρω μας που όλο τον άλλο καιρό δεν είχαμε το χρόνο να τα δούμε, να βρούμε την ευκαιρία να έρθουμε ποιο κοντά με τους ανθρώπους γύρω μας, αλλά και με όλο τον κόσμο που μας περιβάλλει.
Τζήμκας Νικόλαος
Φυσικός
Πρόεδρος Αστρονομικού Συλλόγου Δυτικής Μακεδονίας
Το πότε μπορεί κανείς να παρατηρήσει τους συγκεκριμένους δορυφόρους μπορεί να το βρει ΕΔΩ
