Γράφει ο Αχιλλέας Υφαντίδης, Εκπαιδευτής – Επιστημονικός Συνεργάτης και Ψυχολόγος στις μικρές Εθνικές Ομάδες Ποδοσφαίρου
Από μικρούς μας μαθαίνανε ότι είναι κακό να λέμε “δεν ξέρω”. Ότι είναι πρέπον να έχουμε πάντα γνώμη και να μη φοβόμαστε να τη λέμε.
Το “δεν ξέρω” σήμαινε αδιαφορία, ενοχικότητα, μειωμένη προσπάθεια.
“Γράψε ό,τι να ‘ναι αρκεί να γεμίσεις την κόλλα!” “Πες ό,τι να ‘ναι στην τάξη μόνο και μόνο για να βλέπει ο δάσκαλος ότι συμμετέχεις!”.
Έτσι μεγάλωσαν οι γενιές μας. Γενιές που αξιολογούνταν στην καθημερινή ζωή όχι με την ποιότητα άλλα με τον θόρυβο. Όχι με το είναι αλλά με το φαίνεσθαι. Με το “ό,τι δηλώσεις είσαι”.
Σημασία πια δεν έχει να ξέρεις αλλά να νομίζουν ότι ξέρεις ή να μην ξέρουν ότι δεν ξέρεις.
Αποκορύφωση αυτών των τρόπων που μεγαλώσαμε, τα social media. Όπου η άποψη μετριέται και ζυγίζεται ανάλογα με τα likes και όχι με την αντικειμενική εγκυρότητά της.
Όλοι μιλάνε για όλα. Όλοι έχουν γνώμη για όλα χωρίς να αναλογίζονται ότι το αναφαίρετο δικαίωμα στη γνώμη συμπεριλαμβάνει την αναφαίρετη υποχρέωση στη γνώση, σε αναλογικό πάντα επίπεδο.
Μέσα σε όλο αυτό το πλαίσιο, πολύτιμο συστατικό της προσωπικότητας ενός ανθρώπου είναι να τολμά να παραδέχεται ότι δεν τα ξέρει όλα.
Να μπορεί να συνειδητοποιεί ότι δεν φτάνει να έχει γνώμη αλλά να αντέχει και γνώμη.
Να μπορεί να συνειδητοποιεί ότι το ειλικρινές “δεν ξέρω” δεν είναι εμπόδιο αλλά αφετηρία μάθησης. Και κυρίως, αναγνώριση της γνώσης σε όλους κόπιασαν για να την αποκτήσουν.
Το να μην ξέρεις δεν σε κάνει αδαή, όπως άλλωστε μας δίδαξε ο μέγας Σωκράτης.
Το “δεν ξέρω” δεν σε κατατάσσει στους περιθωριακούς της γνώσης ούτε σου αφαιρεί οντότητα και ποιότητα χαρακτήρα.
Σε τοποθετεί όμως σε θέση ευθύνης μπροστά σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι.
Είτε να επιδιώκεις να μάθεις από τους έχοντες τη γνώση μελετώντας τους είτε να τους αποδομείς και να τους ειρωνεύεσαι επειδή δεν τους καταλαβαίνεις και δεν τους φτάνεις.
Στα χρόνια που ζούμε, δύο κατηγορίες ανθρώπων πολλαπλασιάζονται.
Αυτοί που κάνουν τους χαζούς και αυτοί που κάνουν τους έξυπνους.
Οι πρώτοι κάνουν ότι δεν ξέρουν.
Οι δεύτεροι δεν ξέρουν ό,τι κάνουν.
Ας μη γίνουμε και εμείς έτσι.
Εμείς όταν δεν ξέρουμε κάτι θα το λέμε και θα σιωπαίνουμε μπροστά σε αυτούς που αποδεδειγμένα ξέρουν.
Εμείς όταν δεν ξέρουμε κάτι θα προσπαθούμε να το μάθουμε. Όχι να ισοπεδώσουμε, όχι να γκρεμίσουμε.
Εμείς όταν δεν ξέρουμε κάτι δεν θα γινόμαστε κομπλεξικοί με την άγνοιά μας. Γιατί το να μην ξέρω ένα αντικείμενο δεν με κάνει αδαή σε όλα τα αντικείμενα.
Οι κοινωνίες όπως και οι ομάδες προχωράνε μπροστά με τους ειδικούς σε κάθε τομέα. Όχι με τους ειδικούς επί παντός επιστητού.
