Εξαιρετικά περιορισμένο παραμένει το ενδιαφέρον των αγοραστών – επενδυτών για τους πλειστηριασμούς ακινήτων, καθώς 8 στα 10 ακίνητα που «βγαίνουν στο σφυρί» εξακολουθούν να μην βρίσκουν αγοραστή.
Την ίδια στιγμή το «προβληματικό» όπως αποδεικνύεται μοντέλο λειτουργίας των πλειστηριασμών αποτελεί τροχοπέδη για την αποτελεσματική επίλυση του ιδιωτικού χρέους. Μάλιστα την περασμένη εβδομάδα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην έκθεση που δημοσίευσε για τη μεταμνημονιακή αξιολόγηση, δεν έκρυψε την ανησυχία της για το ζήτημα, σημειώνοντας ότι το ιδιωτικό χρέος μπορεί να έφυγε από τους ισολογισμούς των τραπεζών, αλλά συνεχίζει να αποτελεί μια σοβαρή πρόκληση για την οικονομία.
Μία ακόμη συνέπεια της περιορισμένης αποτελεσματικότητας του μοντέλου των πλειστηριασμών είναι ότι απειλεί να «τινάξει στον αέρα» τους στόχους που έχουν θέσει οι εταιρείες διαχείρισης στο πλαίσιο του «Ηρακλή» και γι’ αυτό, σύμφωνα με την Επιτροπή, θα πρέπει να ληφθούν διορθωτικά μέτρα.
Σημειώνεται ότι μέχρι σήμερα οι τέσσερις συστημικές τράπεζες έχουν εντάξει στον Ηρακλή τιτλοποιήσεις κόκκινων δανείων ύψους 47,9 δισ. ευρώ και έχουν λάβει την εγγύηση του ελληνικού δημοσίου για 18,7 δισ. ευρώ. Η κρατική εγγύηση σημαίνει ότι εάν οι εισπράξεις που θα επιτευχθούν από αυτά τα δάνεια μέσα από τις ρυθμίσεις και τις ρευστοποιήσεις περιουσιακών στοιχείων, δηλαδή τους πλειστηριασμούς, δεν είναι επαρκείς για την πληρωμή των επενδυτών που έχουν επενδύσει στα ομόλογα που εκδόθηκαν στο πλαίσιο των τιτλοποιήσεων, το δημόσιο θα υποχρεωθεί να καλύψει την ζημιά αυτή μέσω των εγγυήσεων που έχει αναλάβει στο πλαίσιο του Ηρακλή.
Οι λόγοι της αποτυχίας
Όπως εξηγούν έμπειρα τραπεζικά στελέχη η έλλειψη αγοραστικού ενδιαφέροντος για τα συγκεκριμένα περιουσιακά στοιχεία, παρά τη σχετική βελτίωση που εμφανίζουν τα νούμερα για τη διάθεση ακινήτων μέσω πλειστηριασμών, εξακολουθεί να αποτελεί το μεγαλύτερο πρόβλημα για εταιρείες διαχείρισης και τράπεζες που επισπεύδουν πλειστηριασμούς κατοικιών, με αποτέλεσμα να μένουν στα αζήτητα οκτώ στις δέκα κατοικίες που βγαίνουν στο «σφυρί».
Την ίδια στιγμή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από την πλευρά της επεσήμανε την περασμένη εβδομάδα ότι για το υψηλό ποσοστό πλειστηριασμών που καταλήγουν άγονοι ευθύνεται τόσο η έλλειψη χρηματοδότησης για δυνητικούς ενδιαφερόμενους αγοραστές όσο και το πλαίσιο των διαδικασιών μετά τους πλειστηριασμούς.
Το 2022 από τις 51.960 δημοπρασίες, διενεργήθηκαν το 75% (38.896), αριθμός σημαντικά υψηλότερος από τα προηγούμενα έτη. Η τάση αυτή συνεχίστηκε σε μεγάλο βαθμό το α’ τρίμηνο του 2023 με 11.012 ηλεκτρονικές δημοπρασίες. Ωστόσο το 78% των πλειστηριασμών που ολοκληρώθηκαν ήταν ανεπιτυχείς, γεγονός που δημιουργεί ανησυχία, αναφέρει η Επιτροπή.
Η τάση αυτή διατηρήθηκε παρά τη δυνατότητα μείωσης έως 65% της τιμής πρώτης προσφοράς, με συνέπεια η αποτελεσματικότητα του μηχανισμού να αποτελεί πρόκληση για την οικονομία, επισημαίνει η Επιτροπή, προτείνοντας βελτιώσεις στη διαδικασία.
«Χειρόφρενο» από τράπεζες Servicers
Οι τράπεζες και οι Servicers πάντως μετά από το πάγωμα της αύξησης των επιτοκίων για ένα χρόνο τράβηξαν «χειρόφρενο» για πλειστηριασμούς που αφορούν ακίνητα με αξία κάτω από τις 100.000 ευρώ, με τον χρονικό όριο να τοποθετείται έως το τέλος καλοκαιριού. Εν μέσω δηλαδή της εκλογικής διαδικασίας οι πλειστηριασμοί θα τεθούν σε αδράνεια.
Από την πρόσφατη συνάντηση που είχε ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας με τους τραπεζίτες, προέκυψε η δέσμευση των τελευταίων που λειτουργεί και ως άτυπη συμφωνία, πως θα περιορίσουν στο ελάχιστο τους πλειστηριασμούς, κυρίως των ακινήτων χαμηλής αξίας. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι ο πήχης για πλειστηριασμούς τέθηκε στις 80.000 ευρώ, ενώ εξαιρετικά περιορισμένες θα είναι και οι ενέργειες που θα αφορούν πιο ακριβά ακίνητα, με τη στόχευση τραπεζών και εταιρειών διαχείρισης να αφορά μόνο στρατηγικούς κακοπληρωτές και μεγαλοοφειλέτες.
Συνολικά, πάντως, για το 2023, η εκτίμηση των τραπεζών είναι πως οι πλειστηριασμοί που θα γίνουν δεν θα ξεπεράσουν τις 40.000, σημειώνοντας ότι μόλις το 20% των «κόκκινων δανείων» ακολουθούν αυτή την οδό. Οι προτιμότερες λύσεις-διευθετήσεις ανάμεσα σε οφειλέτη και πιστωτή είναι η αναδιάρθρωση του χρέους είτε με διμερή ρύθμιση είτε μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού.
Περισσότερες ρυθμίσεις
Και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με κάθε ευκαιρία συστήνει στις τράπεζες, που έχουν καταφέρει να μειώσουν το ποσοστό των κόκκινων δανείων στο 8,7% (στοιχεία τέλους 2022), να αυξήσουν τις μακροπρόθεσμες λύσεις που προσφέρουν, προκειμένου να ενισχύσουν τη βιωσιμότητα των ρυθμίσεων. Ειδική αναφορά γίνεται στην έκθεση για το μέτρο «παγώματος» των επιτοκίων που υιοθέτησαν οι τράπεζες και το μέτρο επιστροφής του 50% της δόσης από την αύξηση των επιτοκίων, προκειμένου να αναχαιτίσουν τις επιπτώσεις στην εξυπηρέτηση δανείων από τα νοικοκυριά.
Επίσης σημαντικό, σύμφωνα με την Επιτροπή, είναι να ολοκληρωθούν οι υπόλοιπες τιτλοποιήσεις που εκκρεμούν στο πλαίσιο του προγράμματος «Ηρακλής», προκειμένου να διατηρηθεί η φθίνουσα πορεία του ποσοστού των κόκκινων δανείων, που παραμένει το υψηλότερο μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών. Πρόκληση, τέλος, αποτελεί η μείωση του ποσοστού των μη εξυπηρετούμενων δανείων από τις μικρότερες μη συστημικές τράπεζες, οι οποίες δεν μπορούν να κάνουν χρήση του «Ηρακλή».
